Η σχέση του Χριστιανού με τον Μωσαϊκό νόμο είναι ένα θέμα που έχει καταλάβει σημαντικό χώρο στη θεολογική σκέψη και διαπραγμάτευση μέσα στους αιώνες. Η Παυλινή διδασκαλία έχει φέρει στην επιφάνεια μία προοπτική που ενώνει την πίστη με την ελευθερία, αναδεικνύοντας τον Χριστό ως το τέλος του νόμου για δικαιοσύνη σε όσους πιστεύουν. Η έννοια αυτή είναι βαθιά συνδεδεμένη με την πίστη στην αποκαλυπτική δράση του Χριστού και το έργο της σωτηρίας που έφερε στον κόσμο.
Ο Νόμος και η Θέση του στην Ιστορία του Ισραήλ
Ο Μωσαϊκός νόμος δόθηκε στον λαό του Ισραήλ κάτω από περιστάσεις όπου οι ανθρώπινες ανάγκες και η ιστορική πραγματικότητα απαιτούσαν ένα συγκεκριμένο είδος οδηγιών και προσταγών για την καθοδήγηση και τη διακυβέρνηση του λαού. Οι νόμοι αυτοί συντελούσαν στη διαμόρφωση της ταυτότητας του Ισραήλ και στην προστασία του από τις πολιτισμικές επιδράσεις άλλων λαών, εξασφαλίζοντας την πνευματική τους καθαρότητα και την κοινωνική τους συνοχή.
Ο Χριστός και η Πληρότητα του Νόμου
Η διδασκαλία του Χριστού δεν αποτέλεσε απλώς μια συνέχεια του νόμου, αλλά την πλήρωσή του μέσα από την ενσάρκωση της αγάπης και της θυσίας του. Ο Χριστός μετέφερε το μήνυμα του νόμου από το επίπεδο της τυπικής τήρησης σε ένα επίπεδο βαθύτερης κατανόησης της προσωπικής αλλαγής και της ουσιαστικής σχέσης με το Θεό. Η αγάπη για τον πλησίον, η συγχώρεση, η ταπεινότητα και η καθαρότητα της καρδιάς, που πρεσβεύει ο Χριστός, αντικατοπτρίζουν την ουσία του θεϊκού νόμου στην ανώτερη του μορφή.
Ο Νόμος, ο Χριστός και η Πίστη
Ο Παύλος, στις επιστολές του, διασαφηνίζει ότι ο νόμος καθ’ εαυτόν δεν έχει τη δυνατότητα να φέρει τη δικαιοσύνη στον άνθρωπο. Ο νόμος διακηρύσσει τις απαιτήσεις του Θεού, αλλά μόνο ο Χριστός μπορεί να παράσχει την ικανότητα να πληρωθούν αυτές μέσω της πίστης και της χάρης. Με τον θάνατό του και την ανάστασή του, ο Χριστός άνοιξε τον δρόμο για μια νέα σχέση μεταξύ Θεού και ανθρώπου, όπου η δικαιοσύνη δεν βασίζεται πια στην τήρηση των νομικών εντολών αλλά στην εμπιστοσύνη και την υποταγή στην αγάπη του Χριστού.
Το Πνεύμα του Νόμου και η Πνευματική Ελευθερία
Η αποδοχή της διδασκαλίας του Χριστού προϋποθέτει την ελευθερία από το γράμμα του νόμου, το οποίο μπορεί να είναι καταπιεστικό και περιοριστικό. Ο Χριστός διδάσκει μια πιο ζωντανή, δυναμική προσέγγιση στην πίστη, που δεν είναι περιορισμένη από ένα σύνολο κανόνων, αλλά ζωηρεύει μέσα από την προσωπική σχέση με τον Θεό. Αυτός ο τρόπος προσέγγισης επιτρέπει στον πιστό να βιώσει την εσωτερική αναγέννηση και την πνευματική ανάπτυξη που προσφέρει η ζωή στον Χριστό.
Στην ουσία, η διδασκαλία του Χριστού και η θεωρία του Παύλου για την πίστη και την ελευθερία, μετασχηματίζουν τον νόμο από ένα εργαλείο κρίσης σε ένα μέσο για την επίτευξη πνευματικής ενότητας και άμεσης σύνδεσης με το θείο.
• Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΒΑΛΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΙΣΧΥ ΤΟΥ ΜΩΣΑΪΚΟΥ ΝΟΜΟΥ. (ΡΩΜΑΙΟΥΣ 10:4)
Eπειδή, το τέλος τού νόμου είναι ο Xριστός προς δικαιοσύνη σε κάθε έναν που πιστεύει.
• Ο ΝΟΜΟΣ ΕΛΕΓΕ, ΟΠΟΙΟΣ ΚΑΝΕΙ ΑΥΤΑ ΘΑ ΖΗΣΕΙ. (ΡΩΜΑΙΟΥΣ 10:5)
Δεδομένου ότι, ο Mωυσής γράφει για τη δικαιοσύνη, αυτήν που προέρχεται από τον νόμο, λέγοντας ότι: «O άνθρωπος που τα κάνει αυτά, θα ζήσει διαμέσου αυτών».
• Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΠΕ, ΟΤΙ Ο ΔΙΚΑΙΟΣ ΘΑ ΖΗΣΕΙ ΕΚ ΠΙΣΤΕΩΣ. (ΓΑΛΑΤΑΣ 3:11)
Ότι, βέβαια, διαμέσου τού νόμου δεν ανακηρύσσεται δίκαιος κανένας μπροστά στον Θεό, είναι φανερό· επειδή, «ο δίκαιος διαμέσου τής πίστης, θα ζήσει».
• Ο ΝΟΜΟΣ ΔΕΝ ΚΑΜΝΕΙ ΤΕΛΕΙΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΟΝ ΛΑΤΡΕΥΟΝΤΑ. (ΕΒΡΑΙΟΥΣ 10:1-4)
Eπειδή, ο νόμος, ο οποίος αποτελεί σκιά των μελλοντικών αγαθών, όχι την ίδια την εικόνα των πραγμάτων, δεν μπορεί ποτέ με τις ίδιες θυσίες που προσφέρονται πάντοτε, κάθε χρόνο, να τελειοποιήσει αυτούς που προσέρχονται. Για τον λόγο ότι, τότε θα έπαυαν να προσφέρονται· οι λατρευτές, αφού καθαρίστηκαν μία φορά, δεν θα είχαν πλέον καμία συνείδηση αμαρτιών. Aλλά, με τις θυσίες αυτές γίνεται κάθε χρόνο ανάμνηση των αμαρτιών. Eπειδή, είναι αδύνατον το αίμα ταύρων και τράγων να αφαιρεί αμαρτίες.
• Η ΠΙΣΤΗ ΚΑΝΕΙ ΤΕΛΕΙΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΟΝ ΛΑΤΡΕΥΟΝΤΑ. (ΕΒΡΑΙΟΥΣ 9:14)
πόσο μάλλον το αίμα τού Xριστού, ο οποίος διαμέσου τού αιωνίου Πνεύματος πρόσφερε τον εαυτό του χωρίς ψεγάδι στον Θεό, θα καθαρίσει τη συνείδησή σας από νεκρά έργα, στο να λατρεύετε τον ζωντανό Θεό;
• ΔΕΝ ΔΙΚΑΙΩΝΕΤΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΕΡΓΑ ΝΟΜΟΥ. (ΓΑΛΑΤΑΣ 2:16)
ξέροντας ότι δεν ανακηρύσσεται δίκαιος ο άνθρωπος από τα έργα τού νόμου, παρά μονάχα διαμέσου τής πίστης τού Iησού Xριστού, και εμείς πιστέψαμε στον Iησού Xριστό, για να ανακηρυχθούμε δίκαιοι από την πίστη στον Xριστό, και όχι από τα έργα τού νόμου· επειδή, από τα έργα τού νόμου δεν θα ανακηρυχθεί δίκαιος κανένας άνθρωπος.
• ΔΙΚΑΙΩΝΕΤΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΤΟΥ. (ΡΩΜΑΙΟΥΣ 5:1, 3:24-26)
Aφού, λοιπόν, ανακηρυχθήκαμε δίκαιοι με την πίστη, έχουμε ειρήνη με τον Θεό διαμέσου τού Kυρίου μας Iησού Xριστού,
ανακηρύσσονται, όμως, δίκαιοι, δωρεάν, με τη χάρη του, διαμέσου τής απολύτρωσης που έγινε με τον Iησού Xριστό· τον οποίο ο Θεός προκαθόρισε ως μέσον εξιλέωσης διαμέσου τής πίστης, με βάση το αίμα του, προς φανέρωση της δικαιοσύνης του, για την άφεση των αμαρτημάτων, που έγιναν στο παρελθόν, μέσα στη μακροθυμία τού Θεού· προς φανέρωση της δικαιοσύνης του στον παρόντα καιρό, για να είναι αυτός δίκαιος, και να ανακηρύσσει δίκαιον εκείνον που πιστεύει στον Iησού.
• Η ΔΙΚΑΙΩΣΗ ΔΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ, ΜΑΤΑΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΘΥΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ. (ΓΑΛΑΤΑΣ 2:21)
Δεν αθετώ τη χάρη τού Θεού· επειδή, αν η δικαίωση γίνεται διαμέσου τού νόμου, άρα ο Xριστός μάταια πέθανε.
• ΜΕ ΕΡΓΑ ΝΟΜΟΥ ΔΕΝ ΠΑΙΡΝΕΙΣ ΤΗ ΔΩΡΕΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ. (ΓΑΛΑΤΑΣ 3:2)
Mονάχα τούτο θέλω να μάθω από σας: Aπό έργα τού νόμου λάβατε το Πνεύμα ή από ακοή τής πίστης;
• ΤΩΡΑ ΣΤΗΝ “ΧΑΡΗ” Ο ΘΕΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ. (ΓΑΛΑΤΑΣ 3:5)
Eκείνος, λοιπόν, που επιπρόσθετα χορηγεί σε σας το Πνεύμα, και ενεργεί ανάμεσά σας θαύματα, τα κάνει αυτά από έργα τού νόμου ή από ακοή τής πίστης;
• ΟΠΟΙΟΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΩΣΑΪΚΟ ΝΟΜΟ, ΕΙΝΑΙ ΥΠΟ ΚΑΤΑΡΑ. (ΓΑΛΑΤΑΣ 3:10)
Δεδομένου ότι, όσοι είναι από έργα τού νόμου, είναι κάτω από κατάρα· επειδή, είναι γραμμένο: «Eπικατάρατος καθένας που δεν εμμένει σε όλα τα γραμμένα μέσα στο βιβλίο τού νόμου, ώστε να τα πράξει».
• ΑΠΟΧΩΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ, ΟΣΟΙ ΔΙΚΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ. ΞΕΠΕΦΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗ ΧΑΡΗ. (ΓΑΛΑΤΑΣ 5:4)
Aποχωριστήκατε από τον Xριστό, όσοι ανακηρύσσεστε δίκαιοι από τον νόμο· ξεπέσατε από τη χάρη.
• Ο ΠΑΥΛΟΣ ΔΕΝ ΔΙΚΑΙΩΘΗΚΕ ΕΠΕΙΔΗ ΤΗΡΗΣΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ “ΑΜΕΜΠΤΑ”, ΑΛΛΑ ΕΠΕΙΔΗ ΠΙΣΤΕΨΕ. (ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΟΥΣ 3:6, 9)
διώκτης τής εκκλησίας με ζήλο, σύμφωνα με τη δικαιοσύνη που φανερώνεται διαμέσου τού νόμου υπήρξα άμεμπτος·
και να βρεθώ σ’ αυτόν, μη έχοντας δική μου δικαιοσύνη, την προερχόμενη από τον νόμο, αλλά εκείνη διαμέσου τής πίστης τού Xριστού, τη δικαιοσύνη, αυτή από τον Θεό διαμέσου τής πίστης·